عید نامه

عید نامه

سید حبیب پوازی

الحمد لله رب العالمین والصلاة و السلام علی سیدنا محمد و علی آله و صحبه اجمعین.
به مناسبت فرا رسیدن عید فطر بهترین تبریكها را نثار شما برادران و خواهران عزیز مسلمان و روزه دار می نماییم و این مبحث مختصر را كه در ارتباط با عید و مسائل آن می باشد تقدیمتان می كنیم.

فضیلت عید:

معمولا مؤمن زمانی خوشحالی اش زیاد می شود كه عبادتی مهم را به نحو احسن انجام داده باشد كه دو عید فطر و قربان هر دو، بعد از عبادتی بزرگ قرار دارند و به شكرانه انجام این عبادات و امید قبولی آن به درگاه خدا، خوشحالی خود را ابراز می كند.

از انس رضی الله عنه روایت است كه گفت: هنگامی كه پیامبر صلی الله علیه وسلم به مدینه آمد، اهل مدینه دو روز داشتند كه به بازی و سرگرمی مشغول می شدند و جشن می گرفتند، پیامبر صلی الله علیه وسلم به آنها فرمود: «خداوند بجای آنها دو روز بهتری برای شما قرارداده است روز فطر و روز عید قربان» رواه النسائی و ابن حبان

اهمیت نمازعید:

نماز عید از سنتهای مؤكده می باشد و پیامبر صلی الله علیه وسلم در مورد رفتن به نماز عید تأكید زیادی داشتند چنانچه از ام عطیه روایت شده كه گفت: رسول الله صلی الله علیه وسلم به ما فرمودند دختران بكر (ازداوج نكرده) و زنان قاعده را به مصلی ببریم تا شاهد خیرات و دعاهای مسلمانان باشند و زنان قاعده از مصلی كناره می گرفتند( متفق علیه). حال وقتی پیامبر صلی الله علیه وسلم به زنان چنین توصیه می كند مطمئنا این اهمیت و تأكید پیامبر شامل مردان بیشتر می شود.

زمان و محل برگزاری نماز:

وقت نماز عید زمانی است كه خورشید به اندازه یك نیزه بالا آمده باشد ( یعنی حدودا ۱۶ دقیقه بعد از طلوع خورشید) و تا زوال آفتاب ادامه دارد. و در ارتباط با محل برگزاری نماز عید ثابت نشده كه رسول الله صلی الله علیه وسلم نماز عید را در مسجد خوانده باشد. با وجود اینكه مسجد النبی از بهترین مساجد است و مردم از همه طرف و اكناف جهان به آن روی می آورند آن حضرت برای ادای نماز عید به مصلای معینی (فضای باز و صحرا ) تشریف می بردند و مردم بدنبال ایشان می رفتند. در آنجا زن و مرد بخاطر بزرگ داشت شعائر دینی و نمایش قدرت اسلام و مسلمانان به ادای نماز می پرداختند و روایت شده كه رسول الله صلی الله علیه وسلم تنها یك بار و آن هم بدلیل بارش باران نماز عید را در مسجد خوانده است. (رواه ابوداود)

چگونه نماز عید بخوانیم:

نماز عید دو ركعت است كه اذان و اقامه ندارد و بدین صورت خوانده می شود: بعد از تكبیرة الاحرام ؛ دعای استفتاح ( وجهت‌) را می خوانیم و سپس هفت بار تكبیر (الله اكبر) گفته می شود و بعد سوره حمد خوانده می شود و در ركعت دوم بعد از الله اكبر انتقال پنج بار تكبیر گفته می شود و در بین تكبیرات (حمد و ثنای خدا را می گوییم و او را مورد مجد و تعریف قرار می دهیم و می گوییم: «سبحان الله ، والحمدلله ، ولا إله إلا الله ، والله اکبر» و بر رسول الله صلی الله علیه وسلم صلوات می فرستیم. (طبرانی – صحیح) و چنانچه از روایات مشخص شده است در ركعت اول بعد از سوره حمد سوره ق یا سوره أعلی و در ركعت دوم سوره قمر یا غاشیه خوانده می شود.

كسانی كه به نماز عید همراه امام نرسند و همچنین زنانی كه در خانه هستند با وجود اینكه از ثواب و خیرات عظیمی محروم شده اند می توانند به تنهایی نماز عید را بجای آورند.
بعد از اتمام نماز عید خطبه خوانده می شود و لازم است كه نماز گزاران صبر كنند تا خطبه امام تمام شود و پس از مصافحه و گفتن تبریك عید و خواستن قبولی طاعات همدیگر از درگاه خدا مصلی را ترك كنند.

تكبیر در عیدفطر:

تكبیر از غروب خورشید آخرین روز رمضان شروع می شود و تا بر پا شدن نماز عید ادامه دارد. خداوند می فرماید: «وَلِتُكْمِلُوا الْعِدَّةَ وَلِتُكَبِّرُوا اللَّهَ عَلَى مَا هَدَاكُمْ» [البقرة/۱۸۵] ( وقتی تعداد روزهای ماه رمضان را تكمیل كردید با گفتن تكبیر خداوند را به بزرگی یاد كنید به خاطر هدایتی كه نصیب تان فرموده است)

شایسته است كه مسلمانان از شب عید و تا قبل از نماز عید فطر تكبیر را زیاد بگویند و همچنین كسانی كه در انتظار نماز نشسته اند به گفتن تكبیرات مشغول شوند و امروزه مسلمانان باید نسبت به احیای چنین شعاری اقدام نمایند اما بر خلاف آن می بینیم بعضی بی صدا به نماز رفته یا ساكت در انتظار نماز عید نشسته اند كه در این صورت باید گفت شعائر اسلام تعظیم نشده است.

الفاظ تكبیر:

۱- الله اكبر الله اكبر لااله الاالله والله اكبر الله اكبر و لله الحمد. (ابن ابی شیبه)

۲- الله اكبر الله اكبر الله اكبر لااله الاالله والله اكبر الله اكبر و لله الحمد. (امام مالک و امام شافعی این لفظ را نیز جایز می دانند)

سنتها و آداب عید:

۱- برای مأمومین سنت است كه زود به مصلی بروند اما برای امام سنت است دیرتر به مصلی برود.

۲- غسل نمودن و پوشیدن بهترین لباس.

۳- رعایت نظافت واستعمال بوی خوش و مسواك زدن.

۴- در عید فطر خوردن خرما قبل از خروج به نماز عید سنت است آن هم بصورت فرد یعنی ۱ یا ۳ یا… ولی در عید قربان سنت است که چیزی خورده نشود و بعد از نماز از گوشت قربانی بخورد.

۵- پیاده رفتن به سوی مصلی.

۶- با خبر شدن از احوال همسایه و فقراء و نیازمندان و خوشحال كردن آنها و فرزندان آنها بادادن هدیه و صدقه.

۷- بجای آوردن صله رحم و سرزدن و دیدار كردن با خویشاوندان نزدیك و آشنایان.

۸- از راهی كه به مسجد آمده به خانه باز نگردد و تغییر مسیر دهد.

۹- اصحاب رسول الله هنگامی كه روز عید همدیگر را ملاقات می كردند به یكدیگر می گفتند (تقبل الله منا و منكم) خداوند از ما و شما قبول بگرداند.

۱۰- آشتی كردن و از بین بردن كدورتها و آشتی دادن كسانی كه با همدیگر قهر هستند تا محبت و الفت را جایگزین آن بكنند

۱۱- اهل و فرزندان را به لباسهای جدید و خوردنیهای حلال و مفید و اخلاق خوب خوشحال سازد.

روزه گرفتن شش روز بعد از عید فطر:

از ابوایوب انصاری روایت است كه پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند: «مَنْ صَامَ رَمَضَانَ ثُمَّ أَتْبَعَهُ سِتًّا مِنْ شَوَّالٍ كَانَ كَصِيَامِ الدَّهْرِ» (رواه مسلم) كسی كه ماه رمضان را روزه بگیرد و به دنبال آن شش روز شوال را به روزه برود مانند این است كه یك سال روزه گرفته است.

* جایز است که این شش روز را پی در پی و یا جداگانه روزه بگیرد.
* کسی که قضای رمضان بر او لازم است بهتر آن است که ابتدا روزه های قضا را کامل نموده سپس شش روز شوال را روزه بگیرد.

برخی از اشتباهات ما در روز عید:

۱- مصافحه و دست دادن به نامحرم

۲- رفتن زنان با آرایش و زینت و بوی خوش به اماكن عمومی و ایجاد اختلاط

۳- مشغول شدن شب عید به آماده سازی و خسته شدن به صورتی كه به نماز عید نرسیم.

۴- نشستن در خانه به قصد عزا و اظهار ماتم برای مرده.

۵- اسراف در خوراکیها و سفره عید و خریدن لباس.

سخن آخر:

همگی را به تقوی و پرهیزگاری سفارش می كنیم و از خداوند خواهانیم كه همه را توفیق بدهد تا بعد از رمضان اعمال خوبمان استمرار و تداوم داشته باشد. به امید اینكه روزه هایمان و نمازهایمان مقبول و گناهانمان مغفور و دعاهایمان مستجاب و قبول گردد.

سبحان ربك رب العزة عما یصفون و سلام علی المرسلین و الحمد لله رب العلمین.

تهیه وتنظیم: سیدحبیب پوازی
(مدرس مجتمع علوم اسلامی اهل سنت وجماعت بندرعباس)